‘Gaaf’, zeg ik, doelend op haar korte grijze haar. Ze trekt een gezicht en toont een foto van voor de behandeling. Rood, krullend haar tot op haar middel. Ja, daar sta je dan …  ‘Het is natuurlijk helemaal niet leuk als je een kaal hoofd hebt. Omdat de kankercellen mama’s haarcellen hebben opgegeten vallen mama’s haren uit en toen kreeg ze een pruik. Dat is gewoon nephaar!’ In een paar zinnetjes beschrijft deze 5-jarige wijsneus de haaruitval tijdens de chemotherapie. Hoewel het de chemo is die het haar afbreekt en niet de kanker, behoor je tot de categorie kniesoren als je over deze uitleg struikelt. Emma’s lotgenootjes vinden dat kale hoofd stom of halen er hun schouders over op.

Hoe kijken volwassenen aan tegen haaruitval bij chemotherapie of bij bestraling van de schedel? Jaarlijks geven we bakken met geld uit aan shampoos, conditioners, kleurtjes, gel en de kapper. We hebben het er graag voor over, want niet iedereen heeft haar om over naar huis te schrijven en je wilt er toch een beetje fatsoenlijk bijlopen. En wat de mannen betreft: aan de vele hipsters te zien vinden ook zij hun haardos belangrijk. Dat hele verhaal krijgt een ander kleurtje als je kanker krijgt. Het is immers goed mogelijk dat je haar van de behandeling gaat uitvallen. En dat is behoorlijk confronterend. ‘Pas, toen ik de plukken haar in mijn handen had, realiseerde ik mij dat ik kanker had. Jankend stond ik voor de spiegel’, zei een mooi uitziende vrouw van een jaar of vijftig. Om er kwaad op te laten volgen: ‘En dan die opmerking dat het meestal na de behandeling weer terugkomt. Alsof dat het minder erg maakt!’ Sophie van der Stap schafte negen pruiken aan. Anderen gaan voor de hoofd-huidkoeling, kopen mutsjes, sjaals of petten of blijven met een kaal hoofd rondlopen. En dan zijn er ook nog mensen waarbij het haar niet uitvalt en die dan gaan twijfelen of de chemotherapie z’n werk wel doet! Kortom: het is minder eenduidig dan we denken.

De kleine Emma had met haar staartjes vast meegedaan aan de campagne ‘De Langste Vlecht’. Maar Emma is intussen volwassen en ik heb geen idee hoe het met haar is. Misschien staat ze 14 oktober wel in Alkmaar en laat ze, net als al die andere betrokken deelnemers van binnen en buiten Noordwest Ziekenhuisgroep, haar haar vlechten. In de hoop dat het geld opbrengt én als teken van verbondenheid met al die mensen die kanker hebben.

Nel Kleverlaan
www.bynel.nu

Nel was lange tijd werkzaam als psycholoog, schrijver en trainer. Daarnaast zette zij zich op meerdere fronten in voor de Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker (VOKK) en was zij lid van de Cliëntenraad Academische Ziekenhuizen. Van 2005 tot 2017 was Nel Kleverlaan coördinator van ’t Praethuys, inloophuis voor mensen met kanker en hun naasten. Zij stond aan de wieg van de stichting Verdriet door je Hoofd en de website www.kankerspoken.nl, waar zij zich nog altijd voor in zet.